PACO ROCA: SPOREN VAN HET TOEVAL

Het is maart 1939 en 15.000 opgejaagde tegenstanders van Franco’s fascistische regime hopen dat ze kunnen ontkomen via een van de schepen. Slechts een kleine 3000 van hen lukt dit daadwerkelijk. Verzetsstrijder Miguel Ruiz is er daar één van. Aanvankelijk is hij blij met de ontsnapping. De pret is echter van korte duur – er zijn maar twee toiletten aan boord –  en zal de opmaat vormen van vijf barre jaren. Hij wordt gedropt in het Algerijnse Oran, een bolwerk van Vichy-Frankrijk, marionetten van de Duitsers. De Fransen moeten niets van de Spanjaarden hebben en sturen ze uiteindelijk naar een werkkamp in de Sahara. Feitelijk een concentratiekamp. De republikeinen worden afgebeuld en sterven bij bosjes, in de verzengende hitte. Pas in 1943 zijn er Britse bevrijders. Maar wat graag sluiten ze zich bij hen aan om hun gevecht tegen het fascisme voort te zetten.

Lichtspel

Het knappe is dat dit bizarre verhaal nergens een dramatische klucht wordt. Knap, maar geen toeval als je weet dat de ‘sporen’ zijn vastgelegd door niemand minder dan Paco Roca zelf. De Iberische tekenaar die zo graag speelt met licht, schaduw en gevoelige menselijke verhalen.

Hij werkt met een beproefd systeem van flashbacks en schakelt ontspannen tussen zijn gesprekken met de hoogbejaarde hoofdpersoon Ruiz en diens vlijmscherpe herinneringen. Dat Roca dit op onnavolgbare wijze volkomen geloofwaardig en sferisch doet, mag inmiddels vanzelfsprekend heten. Onlangs konden we in de Boekenkrant al genieten van het intieme en ontroerende La Casa, waarin hij hetzelfde klaarspeelt. Je proeft het woestijnzand tussen je tanden.

Maus

Niet verrassend dat dit dikke document over de Spaanse strijders die zich aansloten bij de geallieerden en uiteindelijk Parijs bevrijdden, al een hele rij onderscheidingen op heeft mogen spelden. Sporen van het toeval won bijvoorbeeld de prijs voor het beste Spaanse boek tijdens de Comic Fair Barcelona en een Romics op de Fair van Rome. Het is een bestseller in Spanje en wordt al voorzichtig vergeleken met Maus, de graphic novel van Art Spiegelman over de Holocaust. Een haast schokkende historische thriller, die een plek op school verdient.